دسته دیگری از تولیدات گروه صنعتی پایپ ایران، آدم روها و تاسیسات مرتبط با آنها می باشند. منهول ها در یک دسته بندی کلی به چهار دسته آجری، بتنی، فایبرگلاس و پلاستیکی تقسیم بندی می شوند که نمونه پلاستیکی، خود به دو دسته تک جداره و دوجداره (کاروگیت) تقسیم می شود.
درب یا دریچه منهول نیز جزء پر کاربردترین متعلقات، بمنظور استفاده در این تاسیسات حیاتی بشمار می‌رود. درحقیقت چه در طراحی خود منهولها و چه در طراحی تجهیزات جانبی آنها، علاوه بر بحث دسترسی ایمن و راحت، موضوع «کنترل آلودگی ها» نیز حائز اهمیت است. چراکه از یکسو سعی میشود با نصب دریچه‌های آدم رو، از خروج گازهای سمی، بو و آلودگی به محیط بیرون جلوگیری شود. و از سوی دیگر، از ورود گرد و غبار و آبهای جاری آلوده به درون کانال های آدم رو فاضلاب ممانعت گردد. جدا از همه‌ی اینها، همواره به عدم نفوذ فاضلابها به سفره‌های آب زیرزمینی نیز توجه میشود.
در ادامه برای بررسی هرچه بیشتر هریک از تجهیزات عنوان شده، با همراه باشید…
انواع تجهیزات دسترسی فاضلاب
تجهیزات مختلفی برای دسترسی به خطوط فاضلاب زیرزمینی طراحی و ساخته میشوند که گاهاَ با نام تجهیزات جانبی منهول فاضلاب نیز شناخته می شوند. مهمترین و کاربردی ترین ادوات مربوط به دسترسی های فاضلابی و جمع آوری زباله، عبارتست از:
- منهول ؛ یا کانال دسترسی آدم رو
- هندهول
- درب یا دریچه آدم رو. (در مدلهای مختلف دریچه منهول کامپوزیت ، پلی اتیلن، پی وی سی، بتنی یا چدنی)
- شوتینگ زباله
- دوربین های بازرسی کلور اسکن (CleverScan)
- حوضچه و اتصالات پلی اتیلن، کاروگیتی و…
منهول چیست؟
منهول ها، کانالها یا حفره های عمودی دسترسی فاضلاب یا درواقع اتاقک های دسترسی به خطوط زیرزمینی فاضلاب هستند که به عقیده‌ی بسیاری از کارشناسان، فهرست توصیف خدمات آنها می تواند بی پایان باشد.
به‌بیان دیگر، انواع منهول ها تجهیزاتی هستند که اتصال سطحی به شبکه فاضلاب زیرزمینی را فراهم می کنند. این تجهیزات آدم رو، شبکه فاضلاب گرانشی را در فواصل منظم و اغلب در تغییرهای جهت و زوایا، تقسیم نموده و امکان بازرسی از آنها را بوجود می‌آورند. اما این دسترسی به چه دلیل است؟!. بایستی بدانید که وظیفه اصلی آنها، فراهم کردن دسترسی به لوله‌های فاضلابی، تأسیسات و کابلها برای:
- تمیز کردن،
- رفع گرفتگی‌ها،
- امکان بازرسی و ارزیابی وضعیت خطوط
- تنظیم شیرآلات صنعتی
- و تعمیرات احتمالی
توسط تعمیرکاران و بازرسان است.
اجزا و قطعات منهول
داخل منهول یا آدم روها، طیفی از اجزای فرعی وجود دارد که با اصطلاح اجزای تشکیل دهنده manhole شناخته میشوند. صرف نظر از اینکه آنها چه نامیده می شوند، بیایید نگاهی به داخل آنها بیندازیم و اجزای آن را بررسی کنیم:
- کاور و حلقه منهول:
معمولاَ بصورت گرد و ساخته شده از چدن یا HDPE با یک لایه بتونی است که کاورها با پوشش محکم خود، در داخل حلقه قرار می گیرند. هدف نصب حلقه، مهر و موم هوا برای جلوگیری از خروج بو و عدم ورود جریان آبهای سطحی و خاک به سطح درونی کانالهاست. همچنین حلقه‌ها، قابلیت تنظیم ارتفاع دهانه را دارند. پوشش و حلقه، در بیشتر موارد باید با سطح زمین اطراف، همسطح باشند.
- نردبان:
بطور معمول از فولاد و اخیراً از مواد غیر خورنده‌ی پلیمری ساخته و نصب می شوند. نردبانها عنصر دسترسی و خروج از منهول فاضلاب بشمار می‌روند. گاهاَ برای کانالهای با دهانه مناسب یا محدود، از نردبانهای پله ای به جای دیواری استفاده میشود.
- مخروطی
درست در زیر پوشش، یک مخروط وجود دارد که قطر آن را افزایش می دهد.
- شفت
زیر مخروطی، شفت قرار دارد و به پایین آدم رو فاضلاب منتهی می شود. در منهولهای عمیق تر، جدایی قابل توجهی بین شفت و محفظه وجود خواهد داشت. قطر شفت بین 1 تا 1.8 متر متغیر است.
- نیمکت‌ها (بنچ)
یک سطح بتنی مسطح تر هستند. هدف از تعبیه آنها، ایجاد منطقه ای برای خدمه تعمیر و نگهداری است؛ تا روی فضای بالای لوله‌های عبوری در آدم رو بایستند و خدمات مورد نیاز را انجام دهند.
- کانال
کانال در مرکز نیمکت قرار دارد و جایی است که فاضلاب از طریق منهول جریان می یابد.
- اینورت
اینورت در داخل کانال قرار دارد و پایین ترین قسمت منهول است. (قابل تنظیم بوده تا آب توسط گرانش به محل مورد نظر خود جریان یابد)
- ورودی/خروجی.
ورودی و خروجی آدم رو فاضلاب
اینها نقاط ورودی و خروجی جریان منهول هستند. بسته به شرایط خطوط، همواره میتواند چندین ورودی به کانال آدم رو فاضلاب متصل گردد. ولی تقریباً همیشه فقط یک خروجی وجود دارد. گاهاَ در موارد خاص، یک منهول دوشاخه ای نصب میشود که جریان را به لوله های جداگانه‌ی پایین دست، تقسیم میکند.
منهول کجا نصب می شود؟
مکان نصب آنها می تواند در جاده ها، داخل محوطه‌ی املاک و تقریباً در هر جایی که لوله های فاضلاب قرار دارند، متفاوت باشد. بطوریکه در بعضی مواقع چندان کاربردی نیستند. کانالهای منهول در ارتباط با شبکه فاضلاب، به طور کلی در نقاطی با ویژگی های زیر قرار می‌گیرند:
- هرگونه تغییرات جهت،
- تغییر درجه و شیب،
- سطح معکوس
- نقاط کور
- و یا در تقاطع یک انشعاب فاضلاب (اتصال لوله های اصلی و فرعی به یکدیگر)،
همه ما درب منهول ها را دیده‌ایم، از روی آنها در خیابانها عبور کرده‌ایم و به احتمال زیاد آنها را نادیده گرفته‌ایم. اما بلحاظ کاربردی، مهندسان میتوانند دربهای یک آدم رو را بلند کنند تا تصور بهتری از آنچه در خطوط زیرزمینی اتفاق می‌افتد را داشته باشند. همانگونه که عنوان شد، در صورت انسداد یا مسائل دیگر، میتوان از منهول بعنوان نقطه دسترسی استفاده نمود.
هندهول چیست؟
هندهول نیز کانالی برای دسترسی به خطوط فاضلاب همانند منهولها می باشد. با این تفاوت که در نقاطی که نیاز به دسترسی کامل وجود ندارد و احتیاجی به حضور فیزیکی بازرسان در زیر زمین نباشد، از هندهول‌ها استفاده میشود. یعنی بازرس یا خدمه‌ی تعمیر فقط میتوانند سر یا دست خود را وارد هندهول کرده و به بررسی وضعیت بپردازند. ازهمین رو HANDHOLE ها تنها با قطر 400 الی 600 میلیمتر طراحی شده و نسبت به منهول ها، مزایایی همچون:
- اشغال فضای کمتر
- افزایش سرعت اجرا
- و بهینه سازی اقتصادی بیشتر
را دارا می‌باشند.
شوتینگ زباله
طراحی انواع شوتینگ زباله، البته با اهداف و کارکردهایی متفاوت تر نسبت به منهولها صورت می‌پذیرد. باکسهای شوتینگ زباله غالباَ در ساختمانهای مرتفع و با تعداد طبقات زیاد، تعبیه میشوند. این محفظه های عمودی درون ساختمان های مرتفع نصب شده و دارای دریچه هایی هستند تا ساکنان بتوانند از هر طبقه‌ای، پلاستیکهای زباله را به درون آن بیندازند. مجرای شوتینگها نهایتاَ به یک محفظه‌ی دپوی آشغال در طبقه‌ی همکف منتهی میشود. از اصلی ترین اهداف تعبیه‌ی شوتینگهای زباله در ساختمانها، میتوان به مواردی نظیر:
- عدم جاری شدن شیرابه و آلودگی ها در طبقات، پله‌ها و آسانسورها
- جلوگیری از انتشار بوی نامطبوع در فضای داخلی ساختمانها
- حفظ سلامت ساکنان و ارتقای کیفیت زندگی افراد
- صرفه جویی در زمان و انرژی افراد
- تجمیع زباله‌ها و تسریع و سهولت در تخلیه‌ی آنها و…
اشاره نمود. جنس بدنه باکس در کیفیت کارکردی و میزان طول عمر شوتینگ ها، بسیار موثر می‌باشد. چراکه زباله‌ها دارای شیرابه بوده و میتوانند بدنه‌های قابل زنگ زدن را سریعاَ مستهلک و دچار خوردگی کنند!!.
تفاوت شوتینگ زباله خارجی و داخلی
پیش از هرچیز بایستی گفت که:
درست است که منهول ها و شوتینگ های زباله، هردو به نوعی یک کانال عمودی محسوب میشوند. اما قطر شوتینگها چه در مدلهای خارجی و چه در مدلهای داخلی، بسیار محدودتر از منهولها و البته همسان با هندهولهاست. یعنی بین 40 الی 60 سانتیمتر.
شوتینگها در قالب یکی از دو مدل خارجی یا داخلی در ساختمانها تعبیه میشوند:
- شوتینگ زباله داخلی:
این باکسها از ابتدا و با هوشمندی طراح در نقشه های ساختمانی آپارتمان های با تعداد طبقات بالا، طراحی و اجرایی میشوند. بنابراین درون فضای داخلی بنا قرار گرفته و هیچگونه آسیبی را به دید بصری نمای ساختمان وارد نمیکنند. علی الخصوص برای بناهایی که دارای ویژگیهای نمایی و نورپردازی‌های ویژه‌ای باشند، موضوع بسیار پراهمیت‌تر خواهد شد. اتصالات شوتینگ زباله داخلی، معمولاَ مستحکم تر و دقیق‌تر، اجرایی می شوند. همچنین بدلیل پرهیز از دوباره کاری و محصور شدن با دیواره‌ها، شدیداَ مقرون بصرفه‌تر هستند.
- شوتینگ زباله خارجی:
به‌بیان ساده، نصب چنین باکسهایی توسط پیمانکاران و طراحان ناوارد انجام میشود!!. چراکه احتمالاَ طراحی شوتینگ برای بنا از سوی طراح یا پیمانکار فراموش شده و پس از ساخت آپارتمان، تازه به فکر نصب باکس شوت زباله افتاده‌اند!!. فلذا در چنین شرایطی، بایستی از شوتینگ زباله خارجی استفاده نمود. مشخصاَ با توجه به شرایط پیش آمده، نصب این باکسها معمولاَ باید در جبهه‌ی نمای اصلی انجام گیرد. بدین معنی که آسیبهای شدید بصری به ظاهر آپارتمان وارد میشود!.
دوربین آدم رو فاضلاب Clever Scan
CleverScan یک سیستم دوربین بازرسی منهول سبک وزن است. تجهیزاتی مدرن که می توانند توسط یک اپراتور برای تکمیل یک اسکن کاملا خودکار و جامع بکار گرفته شوند. نکته جذاب کار اینجاست که:
نصب دوربین CleverScan در انواع منهول پلی اتیلن و…، تنها در 2 الی 3 دقیقه صورت می‌پذیرد. این دستگاه از پنج دوربین HD و اندازه‌گیری لیزری برای ثبت جزئیات از هر اینچ دیوار آدم رو فاضلاب بهره می‌برد.
درحالیکه منهولها در ابتدا برای دسترسی انسان به لوله ها و سایر دارایی های زیرزمینی ساخته شدند، امروزه برای تجهیزات و کنترل تأسیسات مورد استفاده قرار می گیرند. خدمه‌ها میتوانند دوربین های بازرسی را در منهولها پایین بیاورند تا فیلم دوربین مداربسته اسکنر دار را برای تمیز کردن یا تعمیرات احتمالی، مورد بررسی قرار دهند. بهره گیری از تجهیزات خودکار یا از راه دور، مقرون به صرفه تر و کارآمدتر است. البته حفظ ایمن افراد در بالای زمین و نگه داشتن آنها از شر هرگونه:
- بخار،
- گازهای خطرناک و شیمیایی متصاعد شده،
- باکتریها و ویروسها،
- زباله‌جات
- و جریانهای سطحی ورودی،
به اندازه‌ی یک بررسی مهم برای سیستم، حائز اهمیت است. اگرچه شرکت‌های برق به طور فزاینده‌ای از منهولها با روش‌های جدید و برای دسترسی به کابلهای زیرزمینی عبوری استفاده می‌کنند. ولی همچنان دسترسی ضروری به لوله‌های زیرزمینی و کابلهای مخابراتی و فیبر نوری، در اولویت قرار دارد.
درب منهول چیست؟
درب منهول، پوششی است که بر روی کانال آدم رو فاضلاب قرار میگیرد؛ تا:
- ماشین ها و انسان ها به درون این کانالها سقوط نکنند.
- از ورود مصالح، گرد و غبار، خاکها، آبهای آلوده و… به درون کانالها ممانعت شود.
- ورود آبهای سطحی به محفظه کنترل گردد.
- نزولات جوی بطور مستقیم وارد این محفظه ها نشود.
- و امکان دسترسی به آدم رو و کابلها و تأسیسات شهری، از افراد غیرمتفرقه سلب شود.
درب های منهول در گذشته بیشتر از متریال چدن ساخته میشدند. اما وجود مشکلات متعددی نظیر: سنگینی زیاد، سختی حمل، خوردگی و اکسایش زیاد، عدم مقاومت شیمیایی و هزینه بالا، همه و همه موجب شد تا با ظهور پلیمرها و پلاستیکهای فشرده، رفته رفته دربهای چدنی به دست فراموشی سپرده شوند. مواد بکاررفته در دریچه های آدم رو کامپوزیتی، فاقد ارزش بازیافت خاصی هستند. بنابراین برخلاف مدلهای چدنی (قیمت جهانی بالای آهن)، هیچگاه در معرض سرقت قرار ندارند!.
کلاس فشاری دریچه آدم رو
بلحاظ کلاس فشاری، دسته بندی این دربها مطابق با دسته بندی زیر خواهد بود:
- کلاس A15:
- تحمل فشار ترافیکی (بارهای ترافیکی وارده) تا 1.5 TON.
- قابل نصب در پیاده رو و پیستهای دوچرخه سواری.
- کلاس B125:
- امکان تحمل فشارهای ترافیکی تا 5 TON.
- خیابانهای با حجم تردد کم. (در نقاط دور از شهرها و همچنین معابر درون روستاها)
- درب منهول C250:
- مقاومت در برابر فشارهای ترافیکی تا 25 TON.
- مناسب برای معابر شهری و تردد خودروهای با وزن معمولی و متوسط. (معابری که بطور عمده برای عبور دائمی خودروهای سنگین در نظر گرفته نشده باشند).
- درپوش‌های کلاس D400:
- مقاومت در مقابل بارهای وارده تا 40 TON.
- جاده‌های مواصلاتی انتقال بار در کشور ؛ و مراکز گمرک، بنادر و… که حجم بارگیری و تردد خودروهای سنگین در انها بالاست.
- کلاسهای فشاری E600:
- تحمل تا 60 TON فشار ترافیکی وارده به دریچه منهول.
- کاربردهایی کاملاَ مشابه با کلاس فشاری D400.
- دریچه های F900:
- دفع فشارهای وارده تا 90 TON.
- بهترین گزینه برای استفاده در آشیانه‌های شستشوی هواپیما، باندهای پرواز فرودگاه‌ها و دایره‌های فرود هلیکوپترها.
نکته: عبور انسان ها از روی دریچه منهول نیز میتواند تا حدودی، بار ترافیکی به این پوشش‌ها منتقل کند. بنابراین انسانها نیز دارای بار ترافیکی محدودی هستند. ولی مسلماَ با فشار وارده از سوی ماشین های سنگین و طیف کامیون‌ها، قابل قیاس نیستند!.
دریچه منهول کامپوزیت
در رابطه با ویژگیهای این نوع درپوش بایستی به موارد زیر اشاره داشت:
- بسیار پرتقاضا و خوش قیمت می‌باشند. زیرا علاوه بر ماندگاری بیش از 50 سال، مقاومت ضربه‌ای و شیمیایی بالایی نیز دارند.
- بلحاظ تنشی در برابر فشارهای وارده، عملکرد قدرتمندی از خود نشان میدهند.
- انعطاف پذیری آن بسیار ویژه و نسبتاَ همانند پلی اتیلن‌هاست.
- ضد زنگ بوده و بسیاری از مشکلات درب منهولهای چدنی را حل کرده است. مثلاَ شیرهای چدنی در مواقع باران اسیدی یا حتی ریختن مایعات اسیدی، بسیار آسیب پذیر هستند.
- بدلیل ساختار درپوش های کامپوزیت آدم رو، خطای تطابق در اندازه و شکل بسیار کم است. بنابراین فرآیند نصب با کمترین خطا و لغزش امکان پذیر است. طوقه و درب کامپوزیت، غالباَ با هم قالب گیری و تولید می شوند تا درصد خطای بین قاب و درب منهول به میزان قابل توجهی کاهش یابد.
- با استفاده از مواد کامپوزیتی، هدایت الکتریکی (رسانایی) در این محصول غیرممکن است.
- درج لوگو بر روی اینگونه متریالهای دریچه، به خوبی و بصورت کاملاَ واضح انجام میشود.
- وزن کمی دارند.
قیمت تجهیزات جانبی دسترسی فاضلاب
مسلماَ با توجه به گستردگی تجهیزات و مدلهای زیرمجموعه ای آنها، نمیتوان یک فرمول یا یکسری مولفه‌ی مشخص و واحد را برای تعیین قیمت منهول ها، دریچه های آدم رو و… تعیین نمود. لذا جهت تخمین قیمت برخی از تجهیزات جانبی منهولها (ادوات دسترسی به خطوط فاضلاب)، به ارائه‌ی مهمترین پارامترهای مرتبط خواهیم پرداخت:
- تخمین هزینه منهولها:
قطر دهانه، نوع اتصالات، جنس منهول (بتنی، پلاستیکی تکجداره، کاروگیتی و…)، فرم و جنس رایزر و رینگها، نوع و جنس نردبان یا پله، مقدار عمق پذیری (نصب دفنی) و…
- تعیین قیمت درب منهول:
متریال بدنه درب ها، کلاس فشاری دریچه، فرم درب آدم رو (گرد، مربعی، مستطیلی، بیضی)، مارک سازنده، ابعاد و اندازه درب، عدم اتصال یا اتصال به طوقه و دیگر تجهیزات نگهدارنده، میزان مقاومت مکانیکی در صورت استفاده از لوله‌های کاروگیت و…
- هزینه ساخت شوتینگ زباله:
قطر باکس، متریال بکار رفته در ساخت محفظه، هزینه اجرا و اتصالات توسط نیروی انسانی در ساختمان، فرم اجرای شوتینگها، نصب داخلی یا خارجی باکس شوتینگ زباله، تعداد دریچه های دسترسی در هر طبقه، نوع محفظه‌ی انتهایی دپو و…
- قیمت سیستم کلور اسکن:
تعداد دوربین های متصل به آن، نوع اندازه گیری (غالباَ اندازه گذاری دقیق لیزری)، وزن دستگاه، میزان مقاومت در برابر رطوبت و…
البته مشخصاَ جهت قیمتگذاری دقیق هریک از تجهیزات جانبی فوق، نمیتوان به فاکتورهای ذکرشده بسنده کرد. به‌همین علت پیشنهاد میکنیم پیش از هرگونه ثبت سفارش و خرید نهایی منهول پلی اتیلن، با کارشناسان فنی گروه صنعتی پایپ ایران تماس برقرار نموده و نسبت به دریافت قیمت دقیق و اطلاعات فنی تکمیلی، اقدام نمایید.
تلفن های تماس: 021-66483199 ؛ 021-88565085 ؛ 09128405915
نشانی دفتر مرکزی: تهران، سعادت آباد، صرافهای جنوبی، نبش خیابان هجدهم، برج صرافان، طبقه 11، واحد 9.
آدرس کارخانه‌ی تولیدی: شهرک صنعتی البرز– خ امیر کبیر– امیرکبیر غربی نبش تکنو.
سهولت دسترسی به تجهیزات آدم رو
غالباَ در نقاط پراهمیت و اتصال خطوط اصلی و فرعی به یکدیگر، از منهولهایی با اقطار دهانه بزرگ استفاده میشود. بطوریکه امکان ورود و خروج همزمان دو بازرس یا تعمیرکار مهیا باشد. شیوه‌ی دسترسی و کار هم که آسان است. بطوری که پس از برداشتن درب منهول و پایین رفتن از پله‌ها، درون کانال آدم رو قرار می‌گیرید.
معمولاً آدم‌روها در فواصل مختلف و در پایین سیستم زهکشی قرار دارند؛ تا حداکثر دسترسی را فراهم کنند. اگر یک منطقه صاف است و دیگری مسدود شده است، درب منهول نزدیک به موضوع را می توان بلند کرد و بررسی کرد. مثلاَ میتوان از واتر جت با فشار بالا برای رفع مشکل انسداد استفاده نمود. یا اگر آب در امتداد لوله در جریان باشد و سپس متوقف شود یا به عقب برگردد، می توان با برداشتن دریچه منهولها و نظارت بر سطح آب، مشکل را تایید و سپس حل کرد. اگر سطوح آب بالا باشد، نشان میدهد که مشکلی در این نزدیکی وجود دارد و باید رفع گردد.
